Po śledziu ...

Ojgyn z Pnioków

Nó, tóż mómy .... a tak na isto co my mómy? Ja, jô wiym co we łóński wtorek bół „ślydź”. Tela to jesce bocza, pamiyntóm, chocia jakiesik tam côrne dziury we filipie tyż mi sie uplóncły. Ino, jak to szło dalszij? Ślydź, harynek, (a możno i kaper?) łostatki, popielec.... Ludzie, cheba mi sie wszyjsko już terôzki pometlało. Moja Starka zawdy gôdali, co we tyn harynkowy wtorek dziôboł styrcy za dźwiyrzami szynku, knajpy, karczmy (tyj łod Pyjtra we Chorzowie tyż) i akuratnie szkryflô wszyjskich, kierzy dziepiyro po dwanostyj w nocy wylazujóm ze bigla, ze balangi. I niy dziwota, co już we szesnostym wiyku jedyn Araber gôdôł jejimu sultanowi Sulejmanowi II, iże Polôki bez zima dostowajóm ptôka, fimla, i festelnie bez karnawał warijujóm, dziwoczóm podwiyl jejim kapelónek niy posuje hasiym palicy, kiere to hasie dziepiyro lyczy wszyjskie te gupoty. Nale, co tam, niy bydymy sie tam jakimsimi Araberami trôpić, styknie co powia, iże już łod starego piyrwyj gôdali takô powiarka: „zapust smutny, post wesoły – bydziesz chopie bez rok goły”. I tyż beztóż, coby niy bóło nikiej we tyj powiarce musieli by wszyjsko na łopak zbajstlować. Tela ino, co niy zawdy cowiek poradzi zahaltować, zabrymzować ze tymi harynkowymi gupotami.
Ja, terôzki cosik mi sie sam belónce. Jakosik tak we tyn wtorek sprawiółech sie ze śtyry harynki solóne i jednego żywego kapera, takigo richtik srogigo, fetownego karpfa. I tu sie wszyjsko napoczło. Wrajziółech te harynki do ausgusa, nalôł aże do rantu wody coby łóne sie dobrze wytôplali. Ino, coch tam niyskorzik kuknół to zawdy we tym ausgusie wody niy bóło. Słepali ta woda choby mój kamrat Byno gorzoła u Pyjtra, abo co? Ciyngiym żech dolywôł i dolywôł a sam juzaś nic, blank prózno. Dziepiyro Świekra mi pedziała coch frópa niy wrajziół, nale cy cowiek musi ło wszyjskim medikować, kiej mô na gowie i Staro, i Świekrã, i harynki i jesce kapera we badywannie. I łostuda napoczła sie łod tego kapera. Tak jakosik bółech po piyrszyj halbecce (wiycie, cowiek musi sie jakosik przodzij ździebko, możno wiyncyj niźli ździebko, na ta „śledziowo” balanga narychtować!), kiej ci dó mie przegôdôł ludzkim głosym tyn karpf. Ludzie zlynknółech sie nikiej sto diosków, bo to przeca niy wilijã ino zapustny wtorek. Nale tyż zarôzki spómniôł mi sie jedyn kamrat, kiery dôwno, dôwno tymu na „Amelóngu” łapnół ci bół karasia, plyca abo co inkszego. I tyn karaś kôzôł mu sie łobrać trzi życzyniô, kiere mu sie zbajstlujóm kiej ino ta ryba wciepnie nazôd do wody. Wciep, pomedikowôł i gôdô:
– Kciołbych pojechać do Indiów.
Cosik myrgło i łorôz siedzi na elefancie blank we pojstrzodku Indiów. Gawcy tak naobkoło i juzaś gôdô:
– A terôzki to bych kciôł znojść sie we takim srogim palaście (pałacu).
Ani sie spodziôł a sam już jes szykownie łoblecóny na takij srogij zofie we richtik gryfnym, dupnym zómku. Trochã sie dziwuje, nale juzaś gôdô:
– A terôzki kciôłbych sie ślegnóńć na tyj zofie i ździebko sie ponynać ze takóm wizgyrnóm Hinduskóm. Zetrwało mało wielã a łón sie przecuciół kole takij blank sagij, szumnyj, szwarnyj dziołchy. Kuknół ci tak na niã a łóna miała ci taki cerwóny flek na czole. Wzión i zdrôpôł jeji tyn flek i ... wygrôł jesce „syrynka”.
Jakech już pedziôł przegôdôł dó mie tyn kaper we badywannie, rzóndziół cosik ło jakimsik „popiylcowym kozaniu”, niyskorzij jesce przegôdôł po łacinie, coby niy przepómnić iżech jes ze hasiô i we hasie juzaś sie łobróca. Godóm Wóm, zgupiôłech do imyntu i zarôzki tyż popyndalowôłech do szynku na Krziżowô bo mi côłkiym i dych, i gôdanie łodjyno, tak choby mie co za chyrtóń chyciyło. Szluknółech ze dwa i pyndaluja nazôd do chałpy, a sam moja Elza ze sómsiadym bierom sie coby mi tego kapera zatrzaś. Żôl mi sie go zrobiyło i ... tak do dzisiôj we badywannie pływô. Możno go i do prziszłyj wiliji uchowia i wtynczôs juzaś mi co rzyknie. Na łostatek pokwanckali my sie na tego „śledzia” chocia niy bóło mi za tela do uciechy, niy bóło. A, iże móm jesce takich kamratów, kierzy majóm radzi ludzi za błôzna robić, za balek ciś, toch sie spamiyntôł deczko i tak przed dwanostóm w nocy napoczli my wynokwiać te roztomajte „popiylcowe kozania”. Gryfny to ci bół kiejsik zwyk. Taki jak downiyjszy babski cómber dlô ślónskich kucharyji, jak miymiecki Fastnachtsdienstag lebo przeblykanie sie za dziadów, cyganów, żydów i inkszych łochyntoli i robiynie błoznów i roztomajtych gupot. A wszyjsko to niy na blank na trzyźwo; trza bóło już dobrze mieć pod myckóm, coby to wynokwiać i zbajstlować.

Ojgyn z Pnioków