Mistrzostwa Świata we Fusbalu ...

Ojgyn z Pnioków

Idzie to tyż posuchać na [link widoczny dla zalogowanych]

Nó, tóż napoczła sie łogólnoświatowó hysterijô. I juzaś łostuda, bajzel i – dlô jednych – kupa uciychy, a dlô inkszych – srogij gańby i rómraju. Napoczli sie we pióntek jedynôstego czyrwnia XIX Mistrzóstwa Świata we Fusbalu hań we Africe Połedniowyj. Tak po prôwdzie, kiej cowiek jesce pamiyntô te łostatnie mistrzóstwa we kierych grali Polôki, to dobrze sie stanóło, iże nasze fusbaloki we tych latośnych niy grajóm i niy trza bydzie trza na żôdnego swôlać, kiej naszym wklupióm poduk lôt jak we 2002r (kiej to bezmać wszyjsko popśnióła Edyta Górniak, kierô przed piouyrszym polskim szpilym niy poradzióła gynał zaśpiywać naszego hymnu jak jedyn ze tych dwióch cwilingrów). Latoś dlô richticznych kibiców bydzie chocia tela uciychy, iże bydzie szło łobejzdrzić wszyjske szpile ze rułóm i bez aufryjgóngu. Trza ino bydzie kajsik na wywczasy wykludzić côłkô swoja familijô, coby niy bóło nikiej u mojigo jednego kamrata:
– Moja ty roztomiyło babeczko, eźli môsz mi cosik ważnygo do pejdzyniô, to rzyknij to terôzki, bo bez nôjbliższyjszy miesiónc niy bydzie to możebne ... napoczynô sie fusbalowy fest!
Idzie pedzieć, co tyn srogi szlacht ło mistrzóstwo glóbu sprôwiô richticznô hysteryjô na côłkim świycie a poniyftorym łodbiyrô blank rozum, niyftorzi poradzóm przijńść ło gowa skuli tego. Tak łod zawdy bóło, jes i latoś tyż bydzie, bo przed nami sroge branie we Republice Połedniowyj Afriki.
I Wiycie, aże sie wierzić cowiekowi niy kce, co ta impryza, kierô dzisiôj na sia skupczô interesa côłkigo świata i jes wele łolimpijskich igrzysków nôjbarzij prystiżowym szpektakelym szportowym, rodziyła sie we sogich bólach.
Piyrsze, historiczne mistrzóstwa łodbyli sie we Urugwaju we 1930r. Możno to i bóło sprawiydliwe, bo nałónczôs Urugwaj bół richticznóm potyngóm – we 1928r we Amsterdamie na łolimpijskich igrziskach erbnół goldowy myndal. Tela, co pogorszyli sie na decyzjô FIFY Italijôki, Szpaniele, Szwdy i Holyndry a na tym piyrszym mundialu zagrało ino trzinôście reprezyntacyji (ino śtyry ze Ojropy). Gospodôrze ale wyrychtowali we Montewideo piyrszy stotysiynczny sztadijón na ftorym Urugwaj wygrôł piyrsze mistrzóstwa. Mocka haji bóło bez nastympne lata ale nôjważniyjsze jes, iże Ynglyndery, kierych mianuje sie łojcami fusbalu, piyrszy rółz zagrali we mundialu dziepiyro we 1950r.
Historyjô kolyjnych mundialów łokwitowała we kuryjożne zituacyje i klynski faworitów. We 1938r we Francji Brazilijôki byli tak iste swojij przewôgi, iże do szpilu finałówygo wystawiyli rezyrwowy skład, dali łoddychnóńć wywołanymu Leonidasowi, ftory miôł festelnie rôg grać fusbal po bosoku. Jesce srogszóm hruzóm dlô – jak jich napoczli mianować – Canarinios turniyj u nich dóma we 1950r, kiej to na wywołanyj Maracanie 200 tysiyncy prziglóndôczy przeżóło szok kiej jejich liplingi przedrzistali szpil 2 do jednygo. Na tym samym turniyju Ynglyndery dostali po rzici łod Hamerikónów i kiej to bez telegraf doszło do Ojropy wszyjske myśleli, iże to jes festelny szpas.
Trza sam jesce dociepnóńć, iże łod 1946r mistrzóstwa mianowane byli Pucharym Julesa Rimeta (Coupe de Jules Rimet). Piyrszym trofyjóm bóła goldowô Nike (Nike d’Or), ftorô miała przinôleżeć na włôsność piyrszymu manszaftowi, kiery fasnie ta tytulka Majstra trzi razy – szafnyli jóm Brazilijôki we 1970r, i łóni tyż byli ujedzinym krajym ftory grôł we wszyjskich do terôzka mundialach.
We 1954r bez tyn majsterski turniyj jak sumeryjô szli Madziary. We finale zagrali ze Miymcami, kierym skorzij wklupali aże 8:3 ale, chocia wygrywali 2:0, na łostatek przegrali 3:2. Historyjô mundialów to tyż historyjô łosobliwych torów, torów, ftorych żôdyn niy widziôł i niyzdarzónych decyzjów syndziówskich. Niy stykło by sam palcu na łopisanie wszyjskich ale werci sie spómnieć choby ino ło finałówym szpilu we 1966r miyndzy Anglióm a Miymcami. Ynglynder Geoff Hurst prasknół festelnie pod górnô lata, bal sie łodbiół łod nij i łod ziymi, tela, co żôdyn niy uwidziôł gynał kaj, syndzia Gottfied Denst uznôł tora a same Ynglyndery erbli piyrszô, i do terôzka jedzinô majsterskô tytulka. Juzaś łosławióny fusbalok Argyntyńcyk Diego Maradona szczelół tora we szpilu ze Ynglynderami rynkóm a syndzia tego tora uznôł a zatym Maradona cosik fandzolół krómy ło „rynce Pónbóczka” i take tam belakwastry.
Byli tyż i sroge wojny fusbalowe. Nôjczyńścij napoczynali je same fusbaloki jak na tyn przikłôd we 1954r we Bernie kaj po bestyjskim szpilu Brazylia-Wyngry doszło do haje we siyni, kierô wiydła do garderóby. Fto kumu wkulôł, niy wieda ale szpil wygrali Madziary 4:2. We 1994r juzaś niyszczysny Andres Escobar prasknół samobója a po mundialu jedyn kibic prasknół go ze pistółli. Bóła i jesce nôjbarzij wywołanô wojna (łopisôł jóm sóm Ryszard Kapuściński) we 1070r kiej wojôki Salwadoru zaatakowali Honduras. Skuli IIWojny Światowyj niy bóło mistrzostw we 1942 i 1946r a juzaś we 1982r mundial we Hiszpani bół we ciyniu wojnyynglicko-argyntińskij ło Falklandy-Malwiny. Na tych mistrzóstwach we Szpaniolsku (a bół u nôs we Polsce „stan wojynny”) nasze „partajgynosy” blydli i dostôwali sracki kiej uwidzieli na trybunach sztadijónów łolbrzimiaste transzparynty popiyrajónce „Solidarność”.
Polôki napoczli grać we mistrzówstwach świata we 1936r ale mieli srogigo pycha, bo już we piyrszym szpilu trefiyli na Brazyliô ze kieróm (po dogrywce) przegrali 5:6 ale mieli my tam i bohatyra (ło kierym żech już sam kiejsik łozprawiôł) Ernsta Wilimowskigo, ftory tym Brazilijôkóm szczelół sóm śtyry tory. Zatym bół 38-lytnio pauza i dziepiyro do mundialu dostali my sie we 1974r po nôjbarzij łosławiónym torze szczelónym Ynglynderóm na Wembley bez Jana Domarskigo.
Na sztadijónach dôwniyjszygo EF-u nasze chopcy grali jak z nut a trzeci plac bół srogim zukcysym „łorłów Górskigo” tym barzij, co piyrszy i łostatni rółz polski fusbalszpiler, Grzegorz Lato erbnół koróna króla strzelców. Zatym gralichmy jesce we Argyntinie, we 1982 we Szpaniolsku, kaj juzaś zajyni my trzeci plac i niyskorzij jesce we Meksiku kaj wklupali nóm poduk lôt.
A latoś? A latoś to mómy mocka uciychy ze łoglóndaniô richticznych fusbaloków i niy muszymy sie nerwować tym, iże nasze sóm szpotloki i grajóm choby to bóły szpile: nasz plac na wasz plac.