Kindersztuba, abo potrza modziokom wyćwiki eźli niy ?

Ojgyn z Pnioków

Pora dobrych lot gymża już po tym świycie i durch sie dziwuja. Bo kiejsik to boło tak, iże synek, a jesce barzij dziołcha, kindersztuba mieli w doma a rechtory ino wachowali ze prontkiym, kierym prali po rzici abo po gracach, coby ta łojcow wyćwika niy boła darymny futer. J chocia zawdy sie godało, co downij boło wszyjsko lepszejsze, to dziepiyro razinku wszandy widać, iże mlyczoki wyćwiki łod jejich łojcow niy dostowajom. Skuli tego tyż połno łochyntoli i chacharow fyrto po mieście. A już za downygo piyrwyj Karlik z „Kocyndra” naszkryfloł boł: „Ło dobrym wychowanio – słowek pora”. Mocka ze tego niyftorym do dzisioj by sie przidało a i pora nowych pociorkow idzie ku tymu dokludzić. Niy byda cheba chwolno rzić ani łoszkliwiec, kiery sie dufie, kiej naszkryflom pora zajtow; krzinka telich co Karlik ze „Kocyndra” beroł i tuplikowoł, a pora tajli łod sia.
No, toż dowejcie pozor karlusy, chopy i inksze ciarachy, zetrwejcie deczko, bo tako eksecyrka kożdymu sie przido, coby we dobryj asiście niy boł soroniym i niy wyloz na kaspra. A to co byda Wom sam szkryfloł i eklerowoł, to ci bydzie nikiej nociostek dlo pecynka chlyba.
– Kiej sie ino z rańca łocucisz, to zarozki tyrej pod ałsgus abo pod brałza, umyj fresa (nojlepij zajfom, a niy ino wodom). Som po prowdzie i telkie, kiere cołki smrod parfinym ofultajom, nale to je źle, bo inksze zarozki wywoniajom, ize przikwanckoł sie sornik abo jakisik łoszkliwy kormik. Dejcie tyż pozor na dakle i gnyp.
– Pazury niy som łod tego coby za niymi żałoba tachać, ino trza je gynał wypucować i łoberżnońć (a niy łogryzać choby kostyry).
– Terozicki je tako moda, iże chopy majom na pycholu dwatydniowe szkociny, nale fto chce być szykowny musowo mo sie lajstnońć razjyraparat coby sie zmachlować pieślawo gymba.
– Łoblecynie tyż by sie zdało co pora tydni łopucować i łodbiglować, coby niy łoblyc sflekowanygo ancuga abo galot z klabustroma po łostatnim gyburstaku. Oberhymda tyż (chocia ino na przodku) mo być bioło a szkrawitel możno być wilgły nale niy corny.
– Galantny karlus niy śmiy zaboczyć ło sznuptychli, bo przeca niy bydzie przi rymie smarkać do sztulpy a kichola łociyrać pazurami.
– Wylazujymy ze chałpy, a kiej sie przidarzi tompać ze jakomsik frelom, to na słodach ryjesz sie chopie zawdy piyrszy. To na cufal, kiejby łona miała ślecieć ze słodow na sznupa (kiej wlazyjesz na słody, to tyż lyjziesz przodzij, a to coby jeji ni gawcyć pod kiecki).
– Do banki, autobusa eli cuga niy ryjesz sie piyrszy coby ci placu stykło i cobyś mog sie zarozki zicnońć. Przijdzie jakosik ołma, to wol niy wol musisz jeji zrobić plac, bo cie może prasknońć krykom. A kiejbyś ujzdrzoł, iże jakosik dobro ołma lebo mamulka małupica cupła swojigo bajtla na zesel, to bieresz go za szkrawitel, ściepujesz i som sie mogesz zicnońć.
– Kiejby ci fto nastompioł w bance na plynckiyrz, to niy rycysz na cołki karpyntel, ino szykownie godosz do tyj flałmy (bo przeca ino baby poradzom richtik chopowi dopolić kromflekiym) : bydom łona tako dobro i ślezom ze mojij szłapy, chobyś bali po cichuśku medykowoł: coby ci mamzelo cołki puder z pyska ślecioł !
– A zaś kiejby cie fto sztuchnoł bez cufal na drodze, to niy świtosz go zarozki nazod w szinkbajn, ino miliśko godosz: trzimajom łoni te kostyry przi sia i niy roztopiyrzajom sie choby elefant.
– Niy dubej w kicholu i niy wyciyrej kozow w mantel somsiodki na drodze, bo śniom może być jeji chop i może cie prasknońć bez pysk.
– Gymzisz bez miasto, mierznie ci sie nikiej sto dioskow. Łoroz zdrzisz a na bance, na plantach zicła sie staro mamzela we pelcmantlu, zwyrto ślypioma i trzimo na klinie maluśkigo, biołygo chlebusa, takigo wiycie dupelka. Niy podlazuj ku niymu, a na isto niy hajej takigo gizda, bo dyć telkie kondle cichtowane w chałpie na zofie som najbarzij łoszydliwe i może cie szczamp bajsnońć w palcyska.
– Ło babach, frelach, samotnych, wydanych i gdowach bydzie niyskorzij, nale pokiel co jedyn fal cobyś dowoł pozor. W sklepie, kole sztandu, wszandy tam kaj je raja wryje ci sie zawdy jakosik flałma przed cia i ze łoszydnom machom na fresie zacnie ci bajrować, iże łona mo we chałpie niymocne dziecka i drap musi jejim spatrzeć bojtel mlyka. A tak po prowdzie to jejij stary posłoł jom po piwo i cigarety abo po zagryzka do gorzoły, ałona już przodzij dwie godziny klachała ze somsiodko i beztoż terozki fyrto choby miała drapszajs coby jom jeji chop niy wyszczyloł po pysku.
– Mosz moderny telefołń? A toć, iże mosz. Jużcić fto ci go jesce sie niy lajstnoł? Ino jakisik mamlas, cielepa lebo elwer. A kiej już goś kupioł abo ebnoł we fyrmie, toż niy ryc choby jaki ryl i soroń na cołko banka cy autobus:
„Hanys, Hanys, jo cie widza ino blank niy słysza” abo bez zważowania na inkszych, kiere tyż majom telkie fizymatynta: „Jorguś, glingnij ku mie, bo niy wiym, kiero je terozki godzina a staro to ci już łod wcorej wachuje ze nydejkulom przi dźwiyrzach cy prziklechtom sie na śtyrech”.
– Nale, kożdy telefołn to je dobry wichajster, jyno misisz dować pozor, co do tego cedzitka godosz, bo możno być i tak, iże glingosz do kamrata, takigo swojigfo sznapskolegi a cedzitko dźwigo jego staro.
Halo, tu godom jo – forskosz do suchawki – je Zefel w doma ?
Podwiyl co, jesce je – pado jego staro.
A czamu, podwiyl co?
Bo razinku go lajchyntryjgry wykludzom na kierchow?????
– Na twój gelt tyż dowej ciyngiym pozor. Łamżom terozki telkie miglance, kiere roz-dwa ci pichnom ze kabzy portmanyj ze geltakiym a ku tymu jesce buksiok i niyskorzij bydziesz jak tyn Ślonzok wele Poznanioka:
Jasiek,Jasiek bezkurcyjo ! Borgnij mi sto złotkow do piytnostego.
Ja, ja .... nale łod kogo???

No, a terozki ździebko ze inkszyj zorty. Możno ci sie przidarzić, iże napytajom cie na śniodanie, łobiod lebo wieczerzo. I tu ze kożdym byzuchym trza dać pieronym pozor. Tak ci sie razinku połonacoło, iże łoński ciarach i cielepa prziszoł dran do pijyndzy – bo mioł grajfka do machlowanio abo chycioł sie polityki – i łoroz mu sie zdowo co śniego jakisik Rokefyjler abo cołkim pyskiym fyszt. Chałpa ze cwergami eli inksze stawiynie sie sprawioł (a mozno ino erbnoł łod świekrow, kierym sie udało wydać żadno i szpotlawo cera), lajstnoł sie gryfny ałtok i terozki rychtuje roztomajte „party”, bigle i romraje. Telkie angyjbery ino doczkajom coby ci cosik przisrać, bo jejim sie wydowo, iże wszyjskie filipy pozjodali i jyno łoni gynał spokopiyli co łobleci, co możno łobstoć, a co niy.
No, toż jadymy podle raje.
– Pokiel jesce niy wleziesz do gryfnego pomiyszkanio, łobejrzij sie dicht jakie mosz szczewiki, eźliś bez cufal na drodze niy wloz w gowno, kierym możesz ufifrać tepichy. Chocia to tyż niy je na isto, bo niyftore, kierym na beztydziyń grochowionka ze charbołow wylazuje, kazujom napytanym sebuwać szczewiki i tyrać po dylinach we fuzeklach.
– Glingosz abo tyrcysz. Nale pieślawo i polekuśku coby gospodorze i te, kiere już przodzij sie przikarycyli, niy miarkowali iżeś pragliwy i niy poradzisz sie jodła doczkać. Tyż niy klupej za fest na dźwiyrze gościom, bo ino pazury se łobklupiesz.
– Możno ci łozewrzi dźwiyrze frela, kiero tam bedinuje. Wlyź, gryfnie jom pozdrow, nale ino jom niy macej po połrzitkach (cheba, iże je modo i szykowno a ku tymu jesce gospodorz niy gawcy).
– We antryju seblyc mantel (kiej go mosz). Szaketa łoroz tyż niy seblykej, choby boło gorko nikiej we Africe, bo abo cie weznom za soronia, abo uwidzom, iże mosz ino formetla a niy cołko oberhymda.
– Bocz cobyś za wcasu wyciong kałgomin z gymby. I niy flostruj go na klomce eli na fynsterbrecie, ani niy wtykej do dziurki łod kluca cy kukurzicy do dzioba, a tym barzij niy ciepej na sztrołdekel. Kiej sie żodyn niy kapnie, mogesz go wciepnońć do blumwazy.
Wlazujesz co do izby a tam już zicli te co przikwanckali sie przodzij i ino sztyjc ło jednym medykujom: kiej dajom cosik pożrić? Toć żodyn tego niy godo i ty tyz trzimej pychol zawrzity. Trocha niyskorzij to mogesz to wicnie pedzieć, iżeś sam niy prziszoł dlo uciechy a jyno skuli jodła. Ze tego wielgij gańby niy bydzie, a weznom cie za szpasownika i wigyjca.
– Kiejś trefioł na takigo łochyntola, kiery ci kozoł sebuć szczewiki a skuli szporobliwości posfijoł tepichy i skukoł je za szrankiym (chebaś u sia w doma gynał łobejrzoł cy palcysko abo piynta ci ze zokow niy wylazujom ?), to durch musisz dować pozor cobyś sie niy kiołzdnoł i niy drzistnoł pycholym do teriny ze kartofelzalatym.
– Możno ci Ponboczek doł szyroko rzić, jeżeś srogi i spaśny, dej pozor kiej sie chcesz kajsiś zicnońć, bo może ci sie przidarzić, iże zarabujesz stołek abo zofa. Na telki fal dyć baba łod tego siodłoka dycki pado: „nic niy szkodzi, niech sie łoni za tela niy tropiom”, a po cichuśku zasik medykuje: „cobyś puk choby krupniok na tyglu, ty diosecki zawalacu!”.
– We lepszejszych asistach kożom ci sie zicnońć wele jakisik freli (chocia możno sie trefić jakosik mamzela abo inkszo yma). I to ci już niy som błozny, bo musisz jo łozprowko amizyrować a niy ino medykować coby twój talyrz boł kupowato nafolowany i glaski zawdy połne.
– Kiej bydziesz już łozprawioł wice, to ze pośmiywnym łostatkiym doczkej aże łona łyknie to co wtykła do gymby, bo może ci sie udowić i dziepiyro bydzie dupny ałflałf.
– Kiejś boł juń tak szczysny i twoja somsiodka je modo i szykowno trzimej grace zawdy na stole, a to beztoż coby niy boło klachow i łoszeredzanio.
No, i endlich dali jodło. Terozki trza tuplowanie dować pozor, bo przi łobiedzie abo wieczerzy idzie sie napochać nojwiyncyj gańby. Je pora telkich fali, kiere abo ze cia zmachlujom chwańta i soronia, abo bydom cie inksze mieli za szykownygo i galantnygo, za chopa ze kindersztubom, kiery może sie paradzić.
– Eźli do śniodania dowajom tyj abo bonkawa, to niy wciepuj cukrzanego wyrfla palcyskoma do glaski lebo szolki, ino chyc go sztram klyszcykoma, kiere zawdy lygajom kole abo styrcom ze cukerdołzy. Chocia, kiej niy mosz grajfki i knifu to mogesz mieć utropa nikiej Ecik łod Żymlinyj rołz we kafyju. Chcioł ci łon telki wyrfel chycić łeżkom, a tyn ci mu ślecioł ze stoła na dyliny. No, toż łon cupnoł pod stołym i zacon tyrać i żgać (bo niy poradzioł go dostac na ta łeżycka) aże docis go do winkla. Tam ci go dziepiyro dopod. Nale, we grace niy wzion i tela.
– Cołkie jodło, cy to przi śniodaniu, lobiedzie abo na wieczerzo dowajom na talyrzach lebo terinach. I niy targej talyrza ze wusztym, kobziolami, panszkrałtym abo inkszym jodłym somsiodowi i niy ryc bez cołki stoł: mie, mie sam dejcie przodzij! Po prowdzie to je richtik utropa, kiej sie zdrzi jak inksi nojlepsze konski folujom na swój talyrz a tobie cejco ino łostanie. Łodpolisz sie inkszym razym. I dyciś niy pieronuj – boś przeca cowiek ze kindersztubom – chbys po cichuśku medykowoł: a cobyście sie tymi oplerkami udowiyli, wy gizdy przepadzite!
– Te wszyjskie nowomoderne angyjbery to ci mogom wyrychtować taki fal, iże pokładzom telkie jodło, kiere niy poradziśz spokopić jak i cym je ćkać. Zacnij beztoż swojij somsiodce cosik łozprawiać i kukej naobkoło jak sie inksi do tego jodła bierom. Chocia boł ci już i taki fal, iże kożdy gawcoł na drugigo a żodyn niy wcinoł, bali i som gospodorz. Nale, to som diosecko rzodkie fale i podwiyl żodyn sie niy kapnie, mogesz dzioć wiela wlyjzie, a inksze bydo medykować, iżeś je festelnie zocny.
– Łobgryzionych kostyrow nie ciepej somsiodce na talyrz, choby bali u cia na niym niy boło placu. Tyż jejich niy wciepuj po kryjoncku na tepich, bo bez cufal tako kostyra może lałfka tyj twojij freli na sztrymfach dziergnońć.
– Zawdy we telkij szykownyj asiście som na fiszdece pokładzione roztomajte zorty pitwokow, gabli i łeżek. To som werkcojgi ino do jodła. Widołkom na tyn bajszpil niy dubej w zymbskach ani niy dropej sie po łebie. Pitwoka niy tkej do gymby, bo sie możesz uchlastnońć lynzyk abo pajtnońć we fafla. A łeżka niy je do łobuwanio szczewikow.
– Niy siorbej i niy forskej przi jodle, bo to niy je gryfnie (tyż niy chepej, chocia to terozicki je tako moda, kiero idzie bali i we telewizyji łobejrzeć). Palcyskow i fafli niy wyciyrej ło tisztuch ani niy wtykej eki tego tisztucha nikiej laclik pod szaket skuli tego, iżbyś sie mog pokidać zołzom galoty. A już nojbarzij to dowej pozor cobyś niy mlaskoł, bo ftosik może ci szpasobliwie przisrać, iże twój łostatek bydzie na zicher we szlachthałzie.
– Możno sie tyz przidarzić, iże gospodyni ze łoszydliwom fresom rzyknie: a dyć weznom sie jesce jedyn konsek zisty, choby pod nocholym mronczała: niy bier ty giździe, bo mi do świekry niy styknie.
Tyż nikandy niy godej: ło, gryfnie dziynkuja, alech już tela tego flapsu sie naćkoł, iże mi sie durch chepie. Godej, że zawdy mało jodosz – możno ci uwierzom ?
– Tyż niy fandzol na cołki karpyntel, iże jodło boło telkie coby ani twój pies sie go niy chycioł, ino kiej sie zmiarkujesz zarozki melduj, iże ci dochtor przepisoł sztram dijeta. Inksze bydom medykować: nale tyn karlus mo wartki filip!
– Kiej gospodyni sztrekuje łogiby i na zicher wstowo łod stoła, znacy iże wiyncyj jodła już niy bydzie, iżeś sie już dosik naćkol. terozki szykownie podziynkuj swojij somsiodce łod stoła, zakludż jom do zofy i dej jakimuś inkszymu mamlasowi dlo asisty. Niy dowej zezwolyństwa coby cie chycioła pod parza, ino dowej sztyjc pozor eli by łona gracow we twój szaket niy łobtarła.
– We drugij izbie musisz wachować cobyś sie docis kiej bydom tajlować cygaretami. Bier ino jedna i niy godej, iże mosz jesce śtyruch bracikow we kasarni. Kiej sie już zakurzisz, a wszyjskie bydom filować coby sie niy łokidać bonkawom, mogesz zacnońć łozprawiać – ino jesce niy wice. Dej tyz pozor cobys niy wtykoł słowek, kierych niy poradzisz spokopić i niy aś sie, iże godosz blank po polskiymu, bo możesz sie zblamować nikiej te dwie kamratki we kafyju:
Wiysz – pado jedna – joch by tak chciała richtik „schuść”.
No, tyż mi mecyje – pado i na to ta drugo – jo to bych chciała tak poprowdzie „zwąż”.
A z wos to idzie na zicher „pęc” ! – pedzioł ober, kiery wele nich przełajzioł.
– Możesz tyz pedzieć pora wicow, ino musisz boczyć eźliś jejich już śtyry razy niy łozprawioł, bo cie ftosik może spytać eli wiysz za co Kain Abla zatrzasnoł?
Eźli zasik gospodyni je starszo niźli grzych „piyrworodny” niy łozprawiej wicow ło sklerołzie abo ło kierchowach. Niy godej tyż, iże za cia sie jesce łoziymnostki łoglondajom, bo ci może ftosik pedzieć: ja, bo jejim sie zdowo, iże Gargamel lyjzie!!!
– Mogesz tyz pochwolić gospodorza, iże mo jakiesik gryfne łodznaczynio abo pora inkszych medalyjkow, ino niy za wiela. Bo terozki (jesce za niybogi „komuny”) niy boło z tym knap. Ftosik mondry pedzioł boł, iże ze łodznaczynioma to gynał nikiej ze himoridami – pryndzyj abo niyskorzij kożdy dupek je chyci.
– Kiej już musisz pokwanckać sie do haźlika, to niy sznupej bele kaj i po wszyjskich ekach i niy wrazuj kichola tam, kaj cie niy pytali. Wułonac co mosz wyłonacyć, nale niy wtykej cołkij rolki szajspapiytu do kabzy, bo jak sie gospodorze kapnom, to cie weznom za chamstra abo fynikfikra. Niy sztrajchuj tyż lipynsztiftym cery gospodorza yjlzokla: „I lowe Elza” abo inakszij, bo pedzo, iżeś diosecko bezkurcyjo i wiyncyj cie już niy przipytajom do sia.
Terozki deczko ło gorzole, machmolu, jabolu i inszych łoparach. Wiela znocie słowek, kierymi możno mianować picie? No, toż dejcie pozor. Możno: słepać, szlukać, tintać, tutać, duldać, wyżrić, hornońć, luchnońć, kropnońć, no i ... jesce pora inkszych. I tak cowiek może być: nabity, nabzdrygolony, naprany, natintany, łopity, łożarty, nażgany, urżnyty, ululanu, chycony, siekniynty, tyrpniony, łobelany, no i zasik ... jesce pora. A dyciś Polok niy szczimie gościny, bigla, gyburstaku, fajeru cy romraju ło suchym pysku. Beztoż trza zważować co, kiej, kaj i ze kimsik do kupy sie słepie, coby sie niyskorzij niy zblamirować.
– Kiej ino wleziesz do, izby przi jakisik gościnie eli byzuchu gospodorz sie pyto: coż tyz sie łoni napijom? Niy wynokwiej jakisik zagranicnych zortow, bo zołwizoł je ino cysto abo łozparchany szpyroń i wol niy wol bydziesz musioł słepać to co wszyjskie.
– Niy ryc tak jak przi jodle na cołki pysk: jo, jo je sam, jo już mom prozny lampus. Doczkej aże do cia flaszka dojńdzie, nale niy trzimej jom aże bydzie prozno. Szpasobliwie możesz ino pedzieć, iże take maluśkie glaski to ci mogom do dziury w gybisie wlecieć, abo mogesz je bez cufal łyknońć.
– Duldej ino tela cobyś sie niy łobaloł i niy ślecioł pod stoł, bo mogom cie inksi nastompić na palcyska jak to sie nikiej ściopranymu przidarzi.
– Kiej zoczysz, iże gospodorz schronio rest jodła i niydosłepane halby znacy, iże fajrant i trza sie kulwitać do dom. I niy wiskej choby cie fto ze szkocin szkuboł:
„Jesce roz za ceski” abo tako śpiywka: „Tego jesce niy bywało, by gorzoły brakowało”.
– Dej tyż pozor cobyś niy sfrocoł, niy rzigoł do blumwazy abo gospodyni do ałsgusa, bo cie może gospodorz – eźli bydzie jesce monter – prasknońć w łeb.
Wiyncyj ze tyj zorty niy byda szkryfloł, bo po gorzole to je i tak dorymny futer. Przeca to znocie, pra?
No, a terozki na łostatek trza sie poleku skludzić.
– Nojprzodzij podyjńdź do gospodyni, pochwol jodło (nale niy za tela, bo na isto zmiarkujom, iże jejich za balek ciśniesz) i rzyknij, iże łoja ani margariny żeś niy wywonioł. Niech cie Ponboczek broni, cobyś szpasobliwie pedzioł, iże we nudelzupie boły szkociny a piekorz, kiery przirychtowoł ta zista eli tortynsztikle, kipnoł ze starości. To som telkie downiyjsze bery, za kiere już we Kanie Galilyjskij jedyn soroń i łoszkliwiec nachytoł po pysku. Niy może być i tak, coby ło cia godali: cejco łyknie – cejco rzyknie.
– Kiejś sie już pogracoł ze gospodorzoma i ze tymi, kiere jesce niy ślegli pod stołym, możesz we antryju opaternie łoblyc mantel (nale ino swój), tak cobyś niy ściep kromlojchtra abo romy ze knipsniyntom świekrom gospodorza.
– Terozki już łobleci, kiej pokilosz dziołcha co tam bedinuje, cheba iże mo łoziymdziesiont lot i je świdrato.
– Ze tringeltym trza ci tak zmachlować, coby dać do kupy ze inkszymi byzuchantoma, a to skuli tego, iże sie niy kapnie wielaś doł.