Jagwynd abo ... hamerikóńskie zwyki ...

Ojgyn z Pnioków

Nó, tóż mómy pierónym łoszkliwy podzim; ani to babskie lato, ani to piyrszô zima. Śniega jesce sam u nos niy boło, nó móżno ździebko kajsik po dwadziestym listopada, ale za to siómpi corôzki barzij i ino gawcyć kiej bydzie piyrszô toplaka. Nasz Farorz ze Józefki doł już wszyjskim skozać kiej bydzie latoś kolynda u nôs na Pniokach, i jak to mô łod poruch lôt we modzie, napocznie sie łóna dziepiyro po Godach a niy już we jagwiyńcie nikiej we Barbórce lebo kaj indzij. Bo mómy terozki jagwynd we kierym kôżdy mô sie na zicher narychtować na Dziecióntko, na Gody a kiery napoczynô sie zawdy we piyrszo niydziela po św. Aciku, po „andrzyjkach”. Latoś to bóło gynał we „andrzyjki”. I Wiycie? Sam u nôs we Polsce to sie wszyjskim wszyjsko podrzistało. Dóm Wóm sam taki bajszpil.
Gawcółech sie kiejsik we tyn telewizyjor a tu nôgle pokazujóm tyn kabaryt Olgi Lipińskiej. Tam ci gynał Łóna wypokopiyła tyn nasz polski bajzel i łostuda. Pometlali ci blank te jeji szałszpilery amerikańskie „świynto dziynkczyniynio” ze naszymi mickiewiczowskimi „dziadami”, amerikańskim „halołinym” (Wiycie, co to Amerikóny króm Wszyjskich Świyntych machlujóm) i naszym lóniym świycki we „Andrzyjki”. Ludzie! To ci dziepiyro bół bajzel i łostuda. Cóż, kiej ci sam u nôs tak isto je. Rzecy mómy nasze gryfne zwyki, ale jak to Polôki, kôżdygo bydymy choby afy małupicować. Umicie sie to forsztelować jak poruch pofyrtańcow łoroz pyrskało świycka do waszbeka, ze srogóm banióm na palicy, przebleconych za jakiesik pokraki, dziobły, strzigi i inksze szkarady, i kiere jesce ku tymu ciyngiym fyrtali po izbie coby ucapić jakigoś hyndyka na wieczerzô i sztyjc jesce fandzolyli „ciymno wszyndzie, gucho wszyndzie, co to bydzie, co to bydzie”. Gôdóm Wóm, iże to richtik ino skoranie boskie ze tymi polskimi afami, małupicami.
Nó ale, to już bóło, Polok sie niy zweksluje; wszyjsko co ze Hameryki abo Miymiec, to na isto lepszejsze, a nasze gryfne zwyki dziobli bieróm, a mie i poruch jesce inkszych pierón mô szczelić, kiej niyftorzi gôdajóm, iże łóni durch ło ta naszô dziedzina sie tropióm i jom flyjgujóm. A gówno prôwda! Pitli do Rajchu abo do tyj ci Hameryki i łorôzki jich łoświycióło, co jakiesik tam hamerikóńskie „Świynto Dziynkczyniyniô” abo miymiecki „Weinachtfest” sóm ważniyjsze niźli nasz po polsku, po ślónsku łobchodzóny jagwynd. Tak sie medikuja, iże dalszij tak niy idzie. Cosik trza zbajstlować coby sam u nos na Ślónsku zwyków naszych Starek i Staroszków niy przepómnieć. Przecamć Mikołôj to Mikołôj, a niy żôdyn tam Dziadek Mróz, kiery fyrto po supermarketach łod poły listopada, bez côłki grudziyń i aże do poły stycznia na bezrok. Gyszynki nóm tyż nôjprzodzij dôwôł Mikołôj do fuzekli a niyskorzij dôwało Dziecióntko pod jedla we Wilijo a niy we Nowy Rok (jak to niyftorzy wypokopiyli). I niy ma sie co dziwać tym handlyrzóm we super- i hipermarketach, bo jim jes blank jedno jak tych biydnych Polôków łokminiom.
I tak sie medikuja, iże my, te richtik Ślónzôki trefiymy sie latoś nôjprzodzij terôzki we sobota przi Mikołôju (a iże to przeblecóny sómsiôd abo ujek ze Maciykowic, to przeca niy szkłódzi) a niyskorzij jak kôżdygo roka we Wilijô na pastyrce i powiskómy te nasze szykowne kolyndy wtynczôs a niyterôzki jak to robióm te wszyjskie angyjbery i we Hamerice, i we Miymcach. Nó, i ludzie! Niy bydzie to żôdne „jingle bells, jingle bells” abo – jakech to słyszôł we telewizyji już przi łostatku listopada – „Stille Nacht! Heilige Nacht! Alles schläft; einsam wacht...”
Niy, żôdyn niy bydzie spôł, niy bydzie nynôł jak dzieciô kiej ci nóm inksze łoszkliwce bydóm ciyngiym tuplikować, iże co amerikóńske abo miymieckie – to na isto lepszyjsze!