Andrzyjki

Ojgyn z Pnioków

Ale, jesce wczorej mieli my te cołkie Andrzyjki łod kierych bezmać napoczyno sie tyn cołki jankorny jagwynd, po łacińsku: adventus, znacy „przijńscie” lebo Narodzynie Krystusa. Kiejsik, za starego piyrwyj mianowali to „śtyrdziystnica” skuli tego, co srogi post zetrwoł aże śtyrdziyści dni a nopyczonoł sie zarozki po świyntym Morcinie (jedynostego listopada). Łod tego tyż Morcina boł ci gryfny zwyk parszczynio gańsi we łostatnim dniu przodzij tyj śtyrdziestnicy, bo na isto: „we Morcina, nojlepszejszo je gynsina”. Tela, co ło świyntym morcinie jo już sam rzondzioł i niy byda tego tuplowanie powtorzoł. Somy dzisioj po świyntym Andrzyju, po naszym Aciku i beztoż trza by sam terozki pedzieć ło poruch gryfnych zwykach, ło wrożyniu. Tyż zech już to niyrozki ło tym sam beroł, ale zawdy werci sie jesce przijńść na to. Ło lonyj świycce lebo ło gorkim blaju niy byda sam wiela eklerowoł, bo to przeca kożdy jesce boczy. Ale, mode dziołchy, frele abo na szpas, abo naskwol stowiali swoji szczewiki rajom ku dźwiyrzom ze zadku, do przodku, ze zadku do przodku. I ta dziołcha, kieryj szczewik piyrszy dojńdzie do tych dźwiyrzy nojprzodzij ze wszyjskich sie wydo. A u samygo Oskara Kolberga możno nojńść taki zwyk, iże frele, samotne ciepiom do zadku jejich szczewiki a kieryj majdyczny charboł śleci samom szpicom ku dźwiyrzom, ta na bezrok sie wydo. Juzaś kiej śleci abzacym, kromflekiym ku dźwiyrzom łostanie starom pannom, a możno i zowitkom. Tyż ciepanie za sia łostrużynami ze jabek i ze jejich zawijasow możno wypokopić piyrszo literka miana karlusa, kiery bydzie na bezrok śniom zolycioł. Juzaś u mojij Starki Any, we Logiewnikach to sie do waszbeku ze wodom opaternie wrajżowało jegły, sztopnadle łokrzczone mianami wszyjskich dziołchow i karlusow we izbie, i te sztopnadle, kiere sie spichły do kupy znacyli, co tyn synek, i ta dziołcha bydom ze sia godać, bydom zolycić. Jes jesce jedyn zwyk, kiej pod trzi szolki wtyko sie pora drobnych, chlyb i berga ziymi. Ta, kiero znojdzie klepoki – bydzie bogato, ta, kiero nojńdzie chlyb – nigdy niy bydzie miała głod, a juzaś ta, kiero ziymia – bydzie przi śmiyrci.
Grała tyż jesce zawdy jakosik muzyka, a na stole byli teriny ze roztomajtymi hanyskowymi i kokosflokowymi kyjksami, makronami, i roztomajtymi, bele jakimi kołoczkami, piernikoma. Dlo dziołchow boł do picio „szeker” (po naszymu piwo rzniynte) i jakiesik zofty, no a chopcy – to przeca wiycie – jakosik miodowka lebo inkszy, dobry sznaps. I fto mi rzyknie, iże to niy byli gryfne zwyki? A możno mie sie ino spominajom stare czasy, i jak to godoł tyn poeta Boy-Żeleński:
„Jednania święcą się gody: Grajcie mej duszy fanfary!
Umiera błazen młody, Rodzi się dureń stary...”